شیلات ایران

مراحل آماده سازی استخر قبل از ماهی دار کردن . برای بدست آوردن اطلاعات بیشتر به ادرس زیر مراجعه کنید .

http://aftab.ir/articles/science_education/agriculture_fishery/c3c1192272310p1.php

بهترین زمین برای احداث مزارع پرورش ماهیان گرمابی زمین مسطح یا نسبتا مسطح است.زمین هایی که دارای تپه ماهورهای زیاد ويا گودال ودره هستند برای احداث پرورش ماهیان گرمابی مناسب نیستند .

در این گونه زمین ها یا هزینه هاي خاک برداری وتسطيح اوليه زیاد است یا تنها قسمتی ازوسعت زمین قابل بهره برداری است.به علاوه امکان احداث استخرهای منظم وجود نداشته ویا محدود است.در بیشتر این موارد امکان تسطیح بستر استخر و شیب دادن مناسب آن وجود ندارد.در چنین مواردی صید نیزآسان واقتصادی نخواهد بود.در شیب های تند مقدار خاک برداري برای استخر سازی زیاد خواهد بود.و توپوگرافی لغتی است که برای توصیف شکل زمین به کار می رود،خواه زمین مسطح یا نا هموار و در ارتفاع بالا یا پایین قرار داشته باشد.توپوگرافی زمین در نحوه ساختن نوع استخر پرورش ماهی موثر است.

استخر را می توان در دره یا زمین هموار به اشكال مهندسی مربع مستطیل و غیره احداث نمود.این موارد به انضمام اندازهء استخر بر حسب توپوگرافی و نیاز پرورش دهنده تعیین می شود. با صرفه ترین توپوگرافی برای استخر ماهی آن است كه به پرورش دهنده اجازه دهد استخر را با استفاده از شیب زمین از آب پر و تخلیه کند.

استخر هایی که بر زمین شیب دار ساخته شوند به آسانی قابل تخلیه می باشند .

اگر استخر بر زمین مسطحی احداث شود کف استخر را باید شیب داد تا با کمک نیروی ثقل آن را تخلیه کرد. در غیر این صورت می بایست آب را پمپاژ کرد. ضمناَ احداث استخر در زمین هایی که سطح آنها بالاتر از زمین های اطراف باشد،باعث می شود که آب موجود در استخر ها به زمین های اطراف نشت کرده و باعث بالا آمدن سطح آب زیر زمینی می گردد.که امکان کشاورزی در آن زمین ها را کم می کند. مورد بالا در زمين هايي كه خاك بافت غير رسي(رسي كمتر از 60 درصد)دارد مشكلات بيشتري ايجاد مي كند .

احداث استخر در زمین هایی كه سطح آن پایین تر از زمین های اطراف است،در زمان بارندگی آب حاصل از نزولات آسمانی از زمین های اطراف وارد استخر شده و مشکلات عدیده ای در پرورش ماهی ایجاد می کند،از این نظر برای پرورش ماهی مناسب نیست. اگر چه تخليه مانده آب استخرها از طريق پمپاژ عملي مي باشد با وجود اين براي مزارع بزرگ اقتصادي و آسان نخواهد بود

منبع این مقاله : Shilat-TCN
http://www.shilat-tcn.com

آدرس این مطلب :
http://www.shilat-tcn.com/modules.php?name=News&file=article&sid=19

دومین عامل مهم در در انتخاب محل احداث مزرعه پرورش ماهی ، خاک منطقه می باشد .

تعریف خاک:

از نقطه نظر علوم مختلف تعاریف مختلفی از خاك به عمل آمده است.از نظر کشاورزی ، خاک ماده ای است که گیاه در آن قابل رشد و نمو باشد.از نظر زمین شناسی ، کلا به مواد سخت و جدا از همی که از تجزیه سنگی حاصل شده اطلاق

می شود.از نظر مهندسی ، خاک عبارت است از هرگونه مواد معدنی تحکیم نیافته ای که از ذرات جامد مجزا از هم که حفرات بین آن ها را هوا و سایر گازها و مایعات علی الخصوص آب اشغال کرده اند.پس متخصصین امور کشاورزی بیشتر به خاک های ارگانیک ( آلی ) توجه دارند و مهندسین بیشتر به خا ک های غیر ارگانیک و وخواص فیزیکی خاک .

طبقه بندی خاک بر اساس مشخصات فیزیکی :

الف- شن وماسه ( خاک های درشت دانه ) : این خاک از ذرات غیر چسبنده ، مد ور یا گوشه دارو از همان مواد معدنی سنگ اصلی(بدون تغير شيميايي عمده) تشکیل یافته اند .

.

ب- رس : خاکی است مرکب از ذرات میکروسکوپی بسیار ریز که از تجزیه شیمیایی مواد متشکلهء سنگ ها حاصل می شود .به صورت مرطوب دارای پلاستیسیته از حد متوسط تا خیلی زیاد بوده و وقتی که خشک باشد بسیار سخت می شود. چنانچه که با ناخن روی آن کشیده شود به سختی خط می افتد. اين خاك شديدا چسبنده مي باشد.قدرت تورم خاك رس در مجاورت رطوبت بسيار بالاست .

ج- رس آلی ( ارگانیک ) : نوعی از خاک رس است که حاوی مقداری مواد آلی بسیار ریز می باشد.اینگونه خاک ها به هنگام اشباع بودن بسیار تراکم پذیرند،اما وقتی که خشک باشد مقاومت آن بسيار بالاست.رنگ آن معمولاَ خاکستری تیره یا سیاه بوده و ممکن است بوی به خصوصی نيز داشته باشد.

قدرت خاک در نگه داشتن آب در خود

بهترین خاک برای استخر پرورشی ، خاکی است که مقدار زیادی رس دارد.خاک رس آب را به خوبی در خود نگه می دارد.هنگامی که محل استخر ماهی با فراهم بودن آب به اندازه کافی پیدا شد ، پرورش دهنده باید خاک آن را امتحان کند.با لمس کردن خاک می توان اطلاعات زیادی کسب کرد،اگر در ضمن لمس كردن خاک کیفیتی خشن و سخت داشته باشد،احتمالاَ مقدار زیادی سنگ ریزه دارد.چنانچه خاک حالت نرم ولغزنده داشته باشد،می باید مقدار قابل ملاحضه ای رس در آن موجود باشد که برای حوضچه ماهی مناسب خواهد بود .

یکی از روش های تشخیص آنکه آیا خاک برای استخر پرورش ماهی مطلوب است یا خیر،این است که مقداری از آن را با آب مخلوط کرده تا مرطوب شود.سپس خاک رادر مشت فشرده و اگر خاک شکل خود راكه با فشار دست به وجود آمده حفظ کند برای استخر ماهی مرغوب است.باید به خاطر داشت هر اندازه مقدار رس خاک بیشتر باشد برای احداث استخر ماهی بهتر خواهد بود.اگر خاک شنی باشد یا رس زیاد نداشته باشد،پرورش دهنده باز هم می تواند به ساختن استخر ماهی بپردازد.برای ساختن استخر در این خاک ها راه هایی وجود دارند،ولی پرورش دهنده باید مطلع باشد که احداث استخر پرورش ماهی در این نوع خاک ها مستلزم کار بیشتری می باشد و ممکن است به همان اندازه موفقیت آمیز نباشد.

شناسایی خاک های صحرایی ریز دانه

در اینجا ابتدا ذرات ریزتر از الک نمره 1.4 راازبقیه خاک نمونه جدا کرده و آن ها را نمناک می کنیم.(اگر خشك بود به آن آب مي زنيم و اگر آب زياد داشت مي گذاريم تا مقداري از آب آن تبخير شده و خشك شود) سپس می توانیم آزمایش زیررا برای شناسایی این گونه مواد ابداع شده است انجام دهیم .

الف- آزمایش تکان دادن: مقداری از نمونه نمناک رادر کف دست قرار داده،دست را تکان می دهیم تا آب نمونه کم و بیش رو بزند.جلای سطحی خاك که با رو زدن آب پیدا می شود،با فشار دادن نمونه میان انگشتان از بین می رود.با این آزمایش،نمونه به گروه زیر تقسیم می شود :

1-ماسه دانه ریز:آب نمونه به سرعت رو می زند وسطح آن سریعاَ جلا می گیرد.

2-لای:آب نمونه دیر رو می زند وسطح آن به کندی جلا می گیرد.

3-رس:آب نمنه به هیچ وجه رو نزده و جلا نمی گیرد.

آزمایش مقاومت خشک خاك:نمونه خاک را در هوا با آفتاب يا گرمخانه خشک می کنیم تا به شکل کلوخ در آید.کلوخ خشک را با فشار انگشتان خرد می کنیم.

مقاومت نمونه در برابر خرد شدن مقیاسی از مقدارمواد کلوئیدي ( رسی ) در آن است.توسط این آزمایش گروه های زیر را می توان تشخیص داد :

خاک رس : مقاومت آن در حالت خشک زیاد است -1

لای : مقاومت آن در حالت خشک زیاد است -2

 - ماسه ریز : مقاومت آن در حالت خشک خیلی کم است3

شناسایی خاک نباتی :

اگر در زمین خرده سنگی ریز دانه،مقدار خاک پوسیده ناشی از رستنی ها بیش ازخاک معدنی باشد ،آن راخاک نباتی می ناميم.خاک نباتی پوک و متخلخل است وبه نحو زیر شناسایی و دسته بندی می شود .

طرز شناسایی: خاک نباتی را در دست گرفته ومی فشاریم تا له شود واز میان انگشتان بیرون آید.

1-خاک نباتی تجزیه شده:از میان انگشتان تنهاآب زلال ،یازردقهوه ای رنگ بیرون می آید .

2-خاک نباتی تا حدی تجزیه شده: از لای انگشتان آب گل آلود تا نصب خاک نباتی لجن بیرون می آید و آن چه در دست می ماند ،حالت خمیری شکل داشته و ساختمان نباتی آن مانند خاک نباتی له شده نمایان است.

3-خاک نباتی کاملاَ تجزیه شده: همه یا نزدیک به همهء خاک نباتی مانند لجن از میان انگشتان خارج می شود .

اختصاصات فیزیکی خاک برای استخر

کف استخر ها باید در لایه های کم نفوذ قرار گیرد.بنابر این اگر زمین،ا لايه کم نفوذ مناسب ندارد،بایستی امکان قرار دادن کف استخرها درون خاکی که حتی الامکان ضریب آبگذاری آن كمتر از 5 در 10-6 متر برثانیه است،وجود داشته باشد.

باید دیواره های استخر حتی المقدور درون لایه های نفوذ ناپذیر یا کم نفوذ قرار گیرد.اگر زمین رس کافی ندارد،برای ساختن دیواره ها باید امکان استفاده از خاکی که ضریب آبگذاری آن باید تا حد امکان از يك در 10-4 متر برثانیه باشد،وجود داشته باشد.

-شاخص پاياني خاك در مواقعي كه رس آن كم است نبايد از 8 درصد كمتر باشد وتا حد امكان بايد آن را 20 درصد بالا برد.

-شاخص پاياني درخاك هاي رس داربراي ساختن ديواره ها بايد از 30 درصد بيشتر باشد.

-حد روان بودن خاك هاي كم رس براي كوبيدن مناسب بايد حدود 35 درصد باشد.

- حد روان بودن خاك هاي رسي غير قابل نفوذ بايد كمتر از 60 درصد باشد.

-برای استفاده هرچه بیشتر از تابش نور آفتاب باید در طراحی مزرعه حتی المقدور امکان قرار دادن طول استخر ها در جهت شرقی – غربی وجود نداشته باشد.

- میزان رس خاک باید تا حد امکان از 25 درصد و مخلوط شن و لای از 75 درصد کمتر نباشد،مشروط بر این که لای موجود بتواند فضا های خالی بین شن ها را پرکند .

توضيح اينكه:حد روان بودن خاك عبارت است از مقدار رطوبتي كه خاك به خود مي گيرد يعني اگر رطوبت بيشتر در خاك باشد با جريان يافته و اگر كمتر از آن حد شود خاك بصورت خمير در مي آيد.

- اختصاصات شیمیایی خاک

PH خاک حتی المقدور خنثی ویا کمی در جهت قلیایی باشد.اگر PH آب اسیدی است،PH خاک حتماَ باید قلیایی باشد. براي خاك هاي اسيدي PH آب بايد حتما قليايي باشد .

هدایت الکتریکی خاک در لایه های فوقانی و لایه های بالاتر از اولین لایه نفوذ ناپذیر بايد در حدی باشد که حتی المقدور امکان کشت جو در آن وجود داشته باشد.چنین خاکی برای پرورش ماهیان گرمابی مورد نظر ،مناسب خواهد بود.برای استحصال صد در صد و محصول مناسب جو ،هدایت الکتریکی عصارهء اشباع خاک باید از 6000 و هدایت الکتریکی خاک از 4000 میکرو موس بر سانتی متر مربع تجاوز نکند.اگر این ارقام به ترتیب برای خاک و،آب 7400 و 4900 میکرو موس بر سانتی متر مربع باشد،تنها 75 درصد محصول دهی از زمین را می توان انتظار داشت.در صورت تامین آب کافی ، هدایت الکتریکی 10000 میکرو موس بر سانتی متر مربع برای رشد و نمو ماهیان پرورشی (كپور ماهيان) ایراد چندانی ندارد ولی برای تکثیر مناسب نخواهد بود.

خاک باید از نقطه نظر پتاسیم ،فسفر و ازت غنی باشد.هرجه تراکم این سه عنصر بیشتر باشد ،میزان مصرف کود شیمیای کمتر خواهد بود.

میزان فلزات سنگین موجود در خاک نباید در حدی باشد که در مجموع با فلزات سنگین موجود در آب از حدود داده شده در بخش شناسایی آب بیشتر باشد. تا حد امكان از كاربرد خاك هاي سولفاته كه باعث اسيدي شدن آب ميشود بايد خودداري كرد

منبع این مقاله : Shilat-TCN
http://www.shilat-tcn.com

آدرس این مطلب :
http://www.shilat-tcn.com/modules.php?name=News&file=article&sid=19

( PH ) آب باید حدود 7 تا 8 باشد.اکسیژن آب هم نباید کمتر از 6 میلی گرم در لیتر باشد(در مورد ماهيان خاوياري).در مورد کپور تا 4 نیز قابل تحمل است.اکسیژن از 8ميلي گرم به بالا نشانه اکسید اسیون شدید می باشد ( مخصوصاَ وقتی که درجه حرارت آب زیاد می باشد )نتیجه این امر رشد بی رویه زی شناورگیاهی است که ممکن است در طول شب به علت مصرف شدید اکسیژن توسط زی شناوران و ماهیان ، میزان اکسیژن در نزدیکی های صبح بسیار کم شده و ماهیان با کمبود اکسیژن رو به رو شوند .

هر چه گاز CO2 بیشتر باشد مخصوصاَ برای ماهیان سردآبی بهتر است. اما وجود گاز CO2 در استخر های ماهیان گرمابی که PH آن بالاست درشب موجب کاهش PH می شود ، زیرا در شب با آب ایجاد اسید ضعيف HCO3 نموده که این ترکیب در روز شکسته می شود . اما میزان CO2 نباید از میزان 5 میلی گرم تجاوز کند .

مقدار گاز SH2 در استخر باید در حد صفر باشد ، وجود گاز SH2 نشان دهنده ء آلودگی شدید در کف استخر است که باید مرتباَ لجن زدایی شود .

برای این کاردرموقع ساخت، دریچه های خروجی استخرها پیش بینی می شود(در غير اين صورت مشكل لجن زدايي با هزينه هاي بسيار بالا و همچنين خطرات آلودگي و مسموميت و تلفات ماهي هر ساله پيش خواهد آمد .)

كل آهن موجود در استخر فقط تا 1 ميلي گرم در ليتر مجاز است. سولفات ها حد اكثر تا 10 ميلي گرم در ليتر مي توانند موجود باشند.

ازت :ترکیبات ازت به صورت نیترات ، نیتریت و آمونیاک در محیط وجود دارند . در رودخانه های غیر آلوده میزان ازت بین 5 0. 0 تا 1/0 میلی گرم در لیتر است.در استخر ها باید بین 2 تا 3 میلی گرم در لیتر باشد.

میزان فسفر از 5/0 میلی گرم در لیتر نباید بیشتر باشد.

میزان کلر از یک میلی گرم در ليتر نباید بیشتر باشد.

میزان شوری نیز تا 3 گرم در هزار قابل قبول است.

سختی آب : از نقطه نظر سختی ، بایستی غلظت کربنات موجود در آب در حد آب های سخت باشد.(100 تا 200 قسمت در ميليون )

هدایت الکتریکی آب وروی تاحد امکان بایستی 2000 میکرو موس برEC سانتی متر مربع تجاوز نکند. بدیهی است از لحاظ پرورش ماهی ، هدایت الکتریکی نهایی حاصله از انحلال املاح خاک در آب ، مورد توجه است،که باید از حد قابل قبول بالاتر نرود .

منبع تامین آب مزارع پرورش ماهی ممکن است از طریق یکی از منابع گفته شده تامین گردد یا این که با توجه به شرایط خاص ، هر طرحی از دو یا چند منبع مختلف امکان تامین آب وجود داشته باشد. به هر تقدیر لازم است مقدار حجمی آب مورد نیاز با توجه به شرایط اقلیمی منطقه بر آورد گردد. تا این که در جریان کار در دوره بهره برداری مشکلاتی برای پرورش دهنده ایجاد نشود .

منظور از آب استخر پرورش ماهی آب مورد نیاز برای آب گیری و پر کردن حجم هندسی استخر و آب مصرفی در طول دوره پرورش است که با توجه به عوامل زیر تعیین می گردد :

تبخیر

از آنجایی که میزان تبخیر در نقاط مختلف کشور متفاوت است ، بنابراین آب لازم برای جبران میزان تبخیر نیز متفاوت خواهد بود.بدین ترتیب در نقاط معتدله مثل گیلان و مازندران ، آب لازم برای جبران تبخیر 1.5 تا 2 در ثانیه در واحد هکتار است در صورتي كه در خوزستان اين ميزان به 3 تا 4 ليتر در ثانيه هم ميرسد كه مي بايستي در براوردهاي تامين آب در نقاط مختلف به اين مساله توجه شود.

شایان ذکر است که شدت تبخیر نیز بستگی به شدت وزش باد ، شدت تابش نور خورشید و دمای هوای منطقه دارد .

به طور کلی اگر در منطقه معتدله آب تازه وارد استخر نکنیم ، روزانه مقدار 13 تا 17 میلی متر سطح آب استخر بخاطر تبخیر پایین خواهد آمد. البته این کاهش در ماه های خیلی گرم تیر و مرداد و شهریور اتفاق خواهد افتاد.و در ماه های دیگر کمتر خواهد بود.این کمبود آب در صورت بارندگی(به نسبت ميزان بارندگي) جبران می شود .

در مناطق گرمسيري سطح آب يك هكتار استخر روزانه 26 تا 34 ميلي متر پايين تر ميرود كه بايد با برقراري جريان آب تازه آن را جبران نمود .

نفوذ پذیری

دومین عامل مهم در برآورد میزان آب ، خاک منطقه است.جنس خاک ، بافت خاک ، ترکیب خاک در میزان نفوذ پذیری حائز اهمیت است.هر چه درصد رس خاک بیشتر باشد ،میزان نفوذ پذیری آن کمتر خواهد بود که داشتن حداقل 30 رس درصد الزامی است.

پرت آبی : عبارت از نشست از طریق دیواره ها و دریچهئ های خروجی است .

1- درجه حرارت : در مورد ماهیان گرمابی(كپور ماهيان پرورشي) دمای مناسب آب استخر ها 18 تا 25 درجه سانتی گراد است . بنابراین در مکان هایی که با توجه به درجه حرارت هوا و تاثیر آن بر دمای آب استخر ها چنین دمایی حاصل شود ، برای پرورش ماهی مناسب است .

2- شفافیت : شفافیت از 30 سانتی متر نباید بیشتر باشد که با استفاده از سشی دیسک تعیین می شود.

3- رنگ آب : رنگ آب استخر بهتر است زرد متمایل به سبز باشد که حاکی از وضعیت زی شناوری مناسب است.

4- به منبع آب نباید فاضلاب کارخانه های صنعتی وارد شود و مواد مسموم کننده نداشته باشد . همچنین به مزارع برنج که حاوی سموم است ارتباط نداشته باشد و از فاضلاب محل نیز دور باشد .

کیفیت آب مورد استفاده در تمام طول سال باید متناسب با نیاز های استخرهای پرورش ماهی بوده و هیج گونه تغییر دهنده کیفیت آب یا آلوده کننده ای در منطقه موجود نباشد.آب های زیر زمینی مانند آب چاه و چشمه ، کیفیت نسبتاَ ثابتی دارند ولی آب سطحی و جاری ممکن است تحت تاثیر عوامل تغییر دهنده کیفیت قرار گیرند .

انتخاب محل مناسب برای احداث استخر

۱- دسترسی به آب مناسب

۲- دسترسی به خاک مناسب

۳- شکل و توپوگرافی زمین